Medische verhalen
Professor Pedro Brugada (juli 2014)

‘Je moet altijd het hoe en waarom achter iets willen weten’
Pedro Brugada is de ontdekker van het Brugadasyndroom. Die ontdekking is van grote betekenis voor de cardiologie. De professor van Spaanse komaf, nu werkzaam in het Universitair Ziekenhuis Brussel, maakte op 16-jarige leeftijd kennis met de geneeskunde. Op 62-jarige leeftijd denkt hij er niet over om met pensioen te gaan. STIN journaal ging in gesprek met deze bijzondere man.
Op 22-jarige leeftijd studeert Pedro Brugada af aan de universiteit van Barcelona. Hij vertrekt naar de bergen, de Pyreneeën, waar hij aan de slag gaat als huisarts. Het duurt niet lang voordat hij rechtsomkeer maakt naar Barcelona. ‘De universiteit van Barcelona belde mij met de vraag of ik tijdelijk wilde werken op de afdeling Interne Geneeskunde’, zegt Brugada. ‘Ik heb natuurlijk meteen ja gezegd. Professor Rozman leidde deze afdeling in goede banen.’
Rozman is ook de reden dat Brugada na zijn eerste studiejaar geen collegezaal meer heeft gezien, maar dat heeft de getalenteerde dokter nooit in de weg gestaan. Het eerste jaar van zijn opleiding heeft hij namelijk met allemaal tienen afgesloten. ‘Voor mij was Rozman een oude bekende, want met hem heb ik tijdens mijn studie in de kliniek gewerkt. Ik heb daar enorm veel geleerd.’ Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en eenmaal terug bij Interne Geneeskunde vindt Brugada geen rust.
Als blijkt dat zijn toenmalige vrouw zwanger is en binnen een paar maanden moet bevallen, besluit hij als een echte man om zijn dromen opzij te schuiven. ‘In eerste instantie wilde ik mij inschrijven voor Hematologie. Volgens professor Rozman was ik te jong en moest ik een jaar wachten voordat ik kon beginnen. Voor mij was dat geen optie. Op Cardiologie bleek een plaats vrij te zijn. Met professor Rozman sprak ik af om daar alvast te beginnen en sindsdien ben ik de cardiologie trouw gebleven.’
Ontdekking syndroom
In 1988 brengt een radeloze Poolse vader zijn driejarig zoontje bij Brugada langs. Het kind is meerdere malen door zijn vader gereanimeerd. Zijn zus is op driejarige leeftijd overleden. Als het ECG (elektrocardiogram, ‘hartfilmpje’) een verrassend beeld laat zien, weet Brugada dat hij iets op het spoor is. Daarna gaat het vlot. Mondjesmaat komt Brugada steeds meer patiënten op het spoor met wat later het ‘Brugadasyndroom’ wordt genoemd. In 1992 volgt de eerste officiële publicatie en in 1996 noemt een onderzoekster op een congres in Japan het syndroom voor het eerst bij naam. Een medisch comité heeft later deze naam officieel toegewezen aan het syndroom.
Maar het proces voorafgaand hieraan was intens. Het feit dat Brugada dit allemaal kon delen met zijn broer Josep Brugada maakte het allemaal dragelijker: ‘Mijn broer en ik hebben lange tijd ongeveer dezelfde wegen bewandeld. Wij werkten samen in Maastricht. Hij was daar werkzaam als fysioloog. Toen ik in de jaren negentig naar Brussel vertrok, is hij meegekomen. Tegenwoordig zie ik Josep en mijn jongste broer Ramon, die zich bezighoudt met de genetica rondom het hart, alleen nog op congressen. Doordat we alle drie in de cardiologie werkzaam zijn, laten onze agenda’s het niet toe elkaar vaker te zien.’
De reden dat de Brugada’s dit syndroom hebben ontdekt en niet een ander, is volgens hem te wijten aan een gebrek aan nieuwsgierigheid bij collega’s. ‘Als wetenschapper heb je bepaalde eigenschappen nodig. Zo moet je bijvoorbeeld altijd het hoe en waarom achter iets willen weten en als iets niet helder is dan (onder)zoek je verder tot dit wel het geval is. Voor mij was het ECG van het driejarige jongetje zo bijzonder dat ik alle denkbare boeken heb nagelopen om te zien of het ergens eerder genoemd was. Dat was niet het geval.’
Impact ontdekking
Aan zijn loopbaan tot nu toe als cardioloog heeft Brugada vele warme herinneringen. Zo is de impact van de ontdekking van het Brugadasyndroom enorm geweest. Niet alleen voor hem, maar ook voor de cardiologie in het algemeen. ‘Het is te veel om op te noemen, maar enkele belangrijke punten zijn dat de genetische studies plots massaal hun intrede deden in de cardiologie. Daarnaast zijn we nu zo ver dat we andere hartproblemen met dit syndroom in verband kunnen brengen. Verder zijn de technologische ontwikkelingen ook enorm geweest. Zo zijn de ICD’s gemoderniseerd om mensen met het Brugadasyndroom goed te kunnen ondersteunen.’
Het belangrijkste is volgens Brugada echter dat het syndroom nu bekend is. Juist omdat het zo moeilijk is op te sporen, horen cardiologen zich bij de geringste klachten af te vragen: staat dit mogelijk in verband met het Brugadasyndroom? ‘Het ECG bij het Brugadasyndroom is zeer variabel. Wij zijn nu gelukkig op een punt gekomen dat er geen risico’s worden genomen en bij de kleinste kans op het syndroom wordt direct hierop getest. Dat is belangrijk, want het is een erfelijke ziekte die kan worden behandeld, maar men moet er wel op tijd bij zijn.’
Voor Pedro Brugada is niet alleen de ontdekking van het syndroom een hoogtepunt in zijn carrière. Het behalen van zijn doctoraat in Maastricht is er nog één. Maar ook de dag dat hij benoemd werd tot professor staat nog in zijn geheugen gegrift. ‘Mijn hele familie was aanwezig, waaronder mijn twee broers. Samen met Kees Visser en Patrick Reus werd ik benoemd. In 2012 heb ik overigens met Patrick Reus een gouden medaille gekregen van de European Society of Cardiology. Het is heel mooi als je samen met iemand wordt benoemd tot professor en vervolgens weer samen een waardering krijgt voor je werk.’
Nog lang niet uitgewerkt
De herinneringen stoppen bij lange na niet bij deze twee. ‘Er zijn zo veel momenten waar ik graag aan terugdenk. Tal van wetenschappelijke publicaties, maar ook verschillende bezoeken aan congressen.’ Eén congres in het bijzonder is hem bijgebleven. ‘In Gerona in Spanje stond ik samen met mijn broers als spreker op een congres. Dat was heel bijzonder.’
Ondanks zijn leeftijd is Brugada nog lang niet uitgewerkt. Hij heeft nog heel wat op zijn wensenlijstje staan. Zo hoopt hij in zijn loopbaan nog heel veel te bereiken, waaronder zijn Stichting Brugada tot een groot succes te maken. ‘Samen met mijn familie ben ik bezig om de Brugada Stichting in Spanje op te richten. Wij willen in de toekomst meer antwoord kunnen geven op de honderden vragen over het syndroom die per maand binnenkomen van onder andere collega’s. In Brussel zijn wij bezig een groot instituut te vormen voor onderzoek naar het hart en de bijbehorende genetica. Elke week komt er gemiddeld één nieuwe familie bij waarbij het Brugadasyndroom wordt geconstateerd. Dat is een groot verschil met een paar jaar geleden.’
Met pensioen gaan ziet Brugada dan ook niet zitten. ‘Als mijn geest en gezondheid het toelaten, ben ik niet van plan om voor mijn zeventigste te stoppen. Ik heb veel collega’s die na hun pensioenleeftijd een contract als consultant aangeboden hebben gekregen. Je gooit niet zomaar jaren kennis en ervaring weg. Daarnaast vind ik het niet kunnen om te discrimineren op basis van iemands leeftijd. Een carrière is een enorme investering en die moet men koesteren. Voorlopig draai ik nog wel even mee!’
Lees meer
- Nederlandse Hart Registratie van start
- Radiotherapie bij patiênten met een ICD
- 'Innoveren voor best mogelijke zorg'
- Cryo-ablatie succesvol bij boezemfibrilleren
- 'Hart 3.0 betreft regeneratie van de hartspier'
- 'ICD-controle dichtbij is patiëntvriendelijk'
- Hartspierziekte door eeuwenoud Fries foutje
- Impact van ICD bij maken van mammogram (okt. 2015)
- Specifieke problemen met ICD's bij kinderen
- Nieuwe antistollingsmiddelen
- Betere medicijnen voor antistolling verwacht
- Hartfunctie verbetert: ICD is niet meer nodig (apr
- Pacemakerbehandeling kan effectiever
- Wel of geen defibrillatietest tijdens ICD-implanta
- Medicijngebruik Brugada
- ICD steeds vaker MRI-bestendig (oktober 2014)
- Professor Pedro Brugada (juli 2014)
- Ablatietechniek uit de VS toegepast (april 2014)
- Complicaties bij implantaties (april 2014)
- Wat vinden ICD-dragers van remote monitoring?
- Een draadje in of op het hart. Wat is het verschil
- Verlaging van stralingswaarde tijdens ablaties een
- Stamceltherapie biedt mogelijk voedingsbodem voor
- De cardioloog-elektrofysioloog.
- Nieuwe antistollingsmiddelen. Het voor en tegen
- Cardiale contractiliteit modulatie
- Eerste draadloze pacemakers geïmplanteerd
- Cardiogenetica, een wetenschap in ontwikkeling
- De neurostimulator: een nieuwe behandeling voor pa
- Hart in drie dimensies (januari 2013)
- Atriumfibrilleren (oktober 2012)
- Met pacemaker of ICD in de MRI (oktober 2012)
- ICD’s en het risico op infecties (oktober 2012)
- Specialist in ontregelde ritmes (oktober 2012)
- Richtlijn Radiotherapie bij patiënten met een ICD
- Verschillen tussen vrouwen en mannen met een ICD?
- Uitbreiding indicatie bivent. pacemakers en ICD's
- Vervanging ICD niet altijd vanzelfsprekend. Een voorstel (april 2012)
- Goed nieuws over hart- en vaatziekten. Ontwikkelingen in diagnose en behandeling (april 2012)
- Primaire preventie tegen plotse hartdood met een ICD: heeft de oudere patiënt hier net zoveel voordeel van als de jongere? (januari 2012)
- MRI-scan in veel gevallen veilig voor pacemaker- en ICD-dragers (januari 2012)
- Strenge normen voor ziekenhuis dat ICD-implantaties uitvoert (oktober 2011)
- Hartfalen bij vrouwen (oktober 2011)
- Het steunhart als permanente behandeling van chronisch hartfalen: een nieuw tijdperk is aangebroken ( april 2011)
- Bewaking op afstand kan gemoedsrust bieden aan patiënten met recall-ICD draden (april 2011)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2011)
- Studie concludeert: In Amerika worden veel ICD's onterecht geïmplanteerd (april 2011)
- Bij wie hapert het hart? (januari 2011)
- STIN en telecardiologie - een standpunt-bepaling vanuit het perspectief van de ICD-drager (januari 2011)
- Is primaire preventie door implanteerbare cardioverter defibrillatoren "shockproof" of zinvol? (oktober 2010)
- De toenemende rol van telecardiologie bij de behandeling van hartziekten en de gevolgen daarvan voor behandelaar en patiënt (april 2010)
- Hartritmestoornissen? Trek een defibrillator aan! (januari 2010)
- Maatwerk in het VU medisch centrum. Individueel maatwerk voor patiënten met hartfalen en Cardiale Resynchronisatie Therapie (januari 2010)
- Erfelijkheidsonderzoek naar oorzaak van plotse hartdood (juli 2009)
- Beëindigen van ICD-therapie: een optie? (januari 2009)
- De geheimtaal van het elektrocardiogram (januari 2009)
- De NYHA-classificatie (oktober 2008)
- Kastje voor kinderhart (oktober 2008)
- Orde in de chaos, deel 1: Boezemritmestoornissen (mei 2008)
- Orde in de chaos, deel 2: Kamerritmestoornissen (mei 2008)
- Erfelijkheidsonderzoek en de gevolgen voor ICD-indicaties (oktober 2007)
- Bevolkingsonderzoek naar borstkanker bij ICD-draagsters (oktober 2007)
- Waarom sterven jonge sporters plots aan een hartstilstand? (oktober 2007)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2007)
- Vraagtekens bij de veiligheid van de implanteerbare cardioverter en defibrillator: de recall procedures (januari 2007)
- Hartritmestoornissen bij duursporters (november 2006)
- ICD-draagster en zwangerschap (juli 2006)
- Wij waren ICD-draagster tijdens onze zwangerschap (Redactie juli 2006)
- Stilstaan door hyperactiviteit (januari 2006)
- De implanteerbare cardioverter en defibrillator: van alleen een shock naar volledig therapieplatform: de toekomst (juli 2005)
- De ICD: Levensredder bij uitstek (november 2004)
- Implantatie van de ICD: onder narcose of met plaatselijke verdoving (juli 2003)