Medische verhalen

'Innoveren voor best mogelijke zorg voor de patiënt' (juli 2017)

Interview met dr. Lukas Dekker, cardioloog Catharina Ziekenhuis

tekst: Henk Nieuwenhuis

 

Cardioloog Lukas Dekker van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven laat zich inspireren door de technologische vernieuwingsdrang in Brabant. Hij is betrokken bij het online platform Hart.Volgers.org en bij het Nederlands Hart Netwerk. ‘Alle zorgaanbieders hanteren hierbij dezelfde aanpak voor een behandeling.’

 

Naast de mainports Schiphol en de haven van Rotterdam is de ‘brainport’ regio Eindhoven het derde economisch kerngebied van nationale betekenis. Een mainport is een doorvoerhaven van goederen en/of personen, een brainport is een broedplaats voor innovatieve en hoogwaardige maakindustrie. Research en development zijn daarbij natuurlijk zeer belangrijk. Het Catharina Ziekenhuis, gevestigd midden in de regio, is niet alleen onderdeel van de brainport, maar maakt ook dankbaar gebruik van de mogelijkheden die hier in hoge mate aanwezig zijn. Iemand die de lezers van het STIN journaal daarover deskundig kan informeren is dr. Lukas Dekker.

 

Het Catharina Ziekenhuis staat hoog aangeschreven, speciaal als het gaat om de zorg voor hart- en vaatpatiënten?

‘Ja, dat is zo. Al meer dan dertig jaar heeft het Catharina Hart- en vaatcentrum zich ontwikkeld tot een nationaal en internationaal bekend en gerespecteerd specialistisch centrum. Het is het grootste hart- en vaatcentrum van Nederland. Wij hebben een bovenregionale functie.

 

Wat is uw specialisme?

‘Ik ben cardioloog en vervolgens heb ik mij verder gespecialiseerd in de elektrofysiologie. Een elektrofysioloog houdt zich bezig met de behandeling van de ritmestoornissen van het hart. Tijdens mijn opleiding raakte ik al snel gefascineerd door de elektrische prikkelvorming en geleiding van het hart en natuurlijk de behandeling van de aandoeningen die daardoor ontstaan. De combinatie van handvaardigheid en de moderne technieken spreekt mij bijzonder aan.’

 

De behandeling van hartritmestoornissen is sinds het begin van uw opleiding tot op de dag van vandaag natuurlijk flink veranderd.

‘Ja, het hart is een vernuftig orgaan, ik kan daar lyrisch over worden. Ik heb mij verdiept in de elektrische eigenschappen van het hart, hoe de hartspier werkt, en in de verstoringen. Het is geweldig dat wij steeds meer kunnen repareren in dit orgaan. Neem de behandeling van boezemfibrilleren: de mogelijkheden die er nu zijn, waren tijdens mijn opleiding ondenkbaar.’

 

U doelt hier op de ontwikkeling die de ablatie heeft ondergaan in de afgelopen jaren?

‘Inderdaad, een relatief jonge therapievorm, die de laatste jaren enorm is verbeterd. Professor Wellens, eerst student en later medewerker van professor Durrer in Amsterdam, toonde in 1972 aan dat hartritmestoornissen bij patiënten met ventriculaire tachycardieën (kamerritmestoornissen) gestart en gestopt kunnen worden door premature stimulatie, waarbij de dokter een te vroege hartslag veroorzaakt door een elektrische puls (pacemakerpuls) via een katheter in het hart. Dit onderzoek staat aan de basis van de huidige behandelmethoden van hartritmestoornissen. Professor Wellens werd later hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht en werd door Europese cardiologen The Giant of Maastricht genoemd.

Bij hartritmestoornissen is de elektrische aansturing van het hart verstoord. Er ontstaan prikkels op verkeerde plaatsen of ze volgen een verkeerde route over het hart. Een veelgebruikte techniek is de katheterablatie. De patiënt krijgt een lokale verdoving op de plaats waar de katheter wordt ingebracht – meestal de lies – en vervolgens wordt de katheter via de bloedvaten naar het hart geschoven. Bij ablatie beschadigt de arts het hartweefsel juist op die plaatsen. De littekens die ontstaan, blokkeren de voortgeleiding van de elektrische prikkels. Aanvankelijk werden de littekens aangebracht met verhitting door radiofrequente energie (RF-ablatie), tegenwoordig wordt meer en meer het tegenovergestelde gedaan: het weefsel wordt bevroren (cryo-ablatie).

De ablatietechniek ontwikkelt zich steeds verder. Ik doe momenteel heel veel ablaties bij de hartkamerwand, dat was tot voor enige tijd ondenkbaar. In het Catharina Ziekenhuis werden in 2016 meer dan 1300 ablaties verricht.’

 

Los van uw functie in het Catharina Ziekenhuis ontplooit u nog tal van andere activiteiten. eHealth heeft uw warme belangstelling en u vervult daarin een voortrekkersrol.

‘De sociale media worden steeds belangrijker en zijn niet meer weg te denken uit de samenleving. De gezondheidszorg in Nederland maakt, denk ik, nog te weinig gebruik van de mogelijkheden die deze media ons bieden. Vrijwel iedere patiënt heeft tegenwoordig internet en surft er lustig op los. Hij kan daar heel nuttige zaken vinden, maar er staat natuurlijk ook ontzettend veel onzin op het internet. De patiënt kan van ondeskundige en foutieve informatie soms heel onzeker en bang worden. Dat tast de kwaliteit van leven aan, terwijl wij als artsen juist proberen de kwaliteit van leven bij onze patiënten te verbeteren.’

 

Samen met meerdere collega’s besloot u de sociale media te gaan gebruiken om de patiënten goede en deskundige voorlichting te geven.

‘In 2011 organiseerde ik een congres over het belang van innovatie in de gezondheidszorg. Als voorbeeld introduceerden wij een patiënt die vier weken lang over zijn gezondheid en behandeling zou gaan twitteren. Het Twitter-account @HartpatiëntAd was een groot succes. Die stunt heeft laten zien dat innovatie niet iets abstracts hoeft te zijn, maar dat zoiets simpels als een Twitter-account patiënten al een stuk vooruit kan helpen. Dat heeft mij de ogen geopend. Het succes van dat Twitter-account inspireerde mij en enkele collega’s om een online platform speciaal voor en door hartpatiënten te ontwikkelen.’

 

Zo’n platform ontwikkelen lijkt mij nog niet zo eenvoudig.

‘Dat is ook zo. Daarom hebben wij samenwerking gezocht met het Amsterdamse IIZT en dit bedrijf gevraagd de website op te bouwen. Ons onderwerp was nieuw voor IIZT, maar wij hadden een goede klik en zij werden gegrepen door ons verhaal: het belang van de sociale media in de gezondheidszorg. Wij hebben even elkaars taal moeten leren spreken, maar uiteindelijk is het een heel vruchtbare samenwerking, want zo is Hart.Volgers.org ontstaan.’

 

Wat is het belangrijkste verschil met andere hart- gerelateerde websites?

‘Een platform waarop patiënten informatie kunnen vinden en ervaringen kunnen uitwisselen is in feite niet vernieuwend. Het feit dat er cardiologen en hartchirurgen bij betrokken zijn die zorgen dat de informatie die de patiënten lezen betrouwbaar is, is dat wel. Wij willen voorkomen dat de patiënten en hun familie nodeloos ongerust worden, omdat zij iets hebben opgepikt op het internet. De doelstelling met het online platform is hartpatiënten bij elkaar te brengen in een gecontroleerde omgeving. De discussies die plaatsvinden op Hart.Volgers.org worden goed gemonitord en waar nodig wordt ingegrepen. Het is een plaats waar cardiologen direct vragen kunnen beantwoorden en een oogje in het zeil kunnen houden. Hart.volgers.org geeft een goede en deskundige voorlichting aan patiënten en hun familie. De patiënt gaat heden ten dage voor, tijdens en na de diagnose actief op zoek naar informatie en zoals eerder gezegd: op internet staat naast nuttige informatie ook veel onzin. Vaak is het ook moeilijk om informatie goed te interpreteren of te vertalen naar de eigen situatie. HartVolgers kan daarbij ook helpen.’

 

Een website met veel medewerkers, daar zijn natuurlijk kosten aan verbonden?

‘Ja, maar daar zijn wij nog niet helemaal uit. Voorlopig betalen wij zelf nog de kosten. Het staat vast dat ons forum kostenbesparend is, omdat minder artsenbezoek het gevolg is van goede voorlichting. Maar als de zorgverzekeraar er direct bij betrokken zou worden, wekt dat bij onze bezoekers weerstand op. Dus dat doen wij niet. Er wordt nagedacht over oplossingen waarbij er een passende vergoeding komt, omdat HartVolgers tenslotte echt iets bijdraagt aan de gezondheid van patiënten. Je zou het gebruikmaken van de website bijna kunnen vergelijken met het voorschrijven van een pil, en daar zijn wel vergoedingen voor.’

 

U bent ook nog betrokken bij een ander innovatief project in Zuidoost-Brabant?

‘Inderdaad, dat betreft het Nederlands Hart Netwerk (NHN). Patiënten met atriumfibrilleren in deze regio kunnen sinds februari 2017 rekenen op optimaal afgestemde en patiëntgerichte zorg. Als eerste regio in Nederland hebben huisartsen, verpleegkundigen en cardiologen gezamenlijk zorgpaden ontwikkeld en geïmplementeerd, en werken zorgverleners in de hele keten op een georganiseerde manier samen met als doel: de best mogelijke uitkomsten voor de patiënt, die ook gemeten en continu verbeterd worden. Deze ambities worden inmiddels ook gerealiseerd voor patiënten met hartfalen, hartklepafwijkingen en ziekten van de kransslagaders.’

 

Hoe is dat netwerk georganiseerd?

‘Het atriumnetwerk is het eerste netwerk van het NHN dat volledig operationeel is. Dit betekent dat de ontwikkelde zorgstandaard (bestaande uit uniforme definities, initiële condities, kwaliteitsindicatoren, een gezamenlijk zorgproces en op elkaar afgestemde protocollen) voor atriumfibrilleren vanaf februari 2017 wordt geïmplementeerd binnen de zorginstellingen in de eerste, tweede en derde lijn in de regio Zuidoost-Brabant. Vernieuwend aan deze aanpak is dat de zorg in de gehele keten afgestemd wordt rondom de patiënt. Dit betreft niet allen de verwijsgegevens, maar ook gezamenlijke en afgestemde protocollen. Daarbij worden de voor de patiënten belangrijkste uitkomsten gemeten en verbeterd, zoals kwaliteit van leven, het aantal ziekenhuisopnames of de bijwerkingen van de medicatie. Het voordeel is natuurlijk dat alle betrokken zorgaanbieders dezelfde aanpak voor de behandeling hanteren.

De AF-poli (atriumfibrilleren) is de kern van het netwerk. Door de inrichting van deze poli binnen het Catharina Ziekenhuis en het Maxima Medisch Centrum, beide in Eindhoven, het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond en het St. Anna Ziekenhuis in Geldrop kunnen patiënten sneller geholpen worden, ontvangen ze uitgebreide informatie van een atriumfibrillerenverpleegkundige, kunnen de behandelresultaten beter gemonitord worden en kunnen de kosten van de geleverde zorg worden gereduceerd.

Het NHN is een samenwerkingsverband van zorgaanbieders, onder andere huisartsen, cardiologen, verpleegkundigen, apothekers, trombosedienst, thuiszorg, ambulancedienst en diagnostische centra. Het NHN is gebaseerd op Value Based Healthcare, wat inhoudt dat de waarde voor de patiënt centraal staat, gedefinieerd als (patiëntrelevante) uitkomsten gedeeld door de kosten van de geleverde zorg. Het is de bedoeling dat meerdere netwerken voor specifieke hartaandoeningen, zoals hartfalen, coronair lijden en kleplijden, naast het atriumnetwerk gaan fungeren. Dit alles met het doel: de best mogelijke zorg voor de patiënt.’

 

Lees meer

Open archief (52 artikelen)