Medische verhalen
Betere medicijnen voor antistolling verwacht (april 2015)
Een nieuw medicijn tegen trombose werkt niet alleen beter dan de standaardmedicatie, het heeft ook een zeer laag risico op bloedingen. Dat wijst een studie onder driehonderd patiënten uit. ‘We staan aan de geboorte van een nieuwe klasse antistollingsmiddelen’, zegt professor Harry Büller van de afdeling Vasculaire Geneeskunde van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam
Auteur: Irene van Elzakker
Het is de heilige graal in de zoektocht naar antistollingsmiddelen: een medicijn dat bloedklonters voorkomt en tegelijkertijd geen risico op bloedingen met zich meebrengt. Tot nu toe bleken beide eigenschappen niet in één middel te verenigen.
Antistolling is bedoeld voor patiënten die een verhoogd risico lopen op trombose: bijvoorbeeld omdat ze een bepaalde ingreep ondergingen of vanwege boezemfibrilleren, een longembolie, een eerdere bloedprop in het been of een hersen- of hartinfarct. Inmiddels zijn er drie generaties medicijnen op de markt. ‘Daarmee krijg je de kans op trombose naar beneden’, zegt Büller, ‘maar dat heeft altijd een prijs: bloedingen.’ Om die reden is het een hele toer om de antistollingsmedicatie goed af te stellen voor een maximaal effect.
Succesvolle studie
Maar nu lijkt het erop dat de heilige graal is gevonden. Het gaat om een medicijn dat ingrijpt op factor XI, een van de eiwitten die betrokken zijn bij de bloedstolling. Een studie naar de effectiviteit van het middel liet goede resultaten zien. Eind vorig jaar verscheen een publicatie hierover in The New England Journal of Medicine (NEJM). Hierin beschrijven Büller en zijn collega’s hoe ze het nieuwe middel vergeleken met het standaard medicijn enoxaparine bij driehonderd patiënten die een volledige knieprothese hadden gekregen. ‘Dertig procent van de patiënten in de enoxaparinegroep had trombose’, zegt Büller. ‘Maar bij degenen die het nieuwe middel kregen, trad slechts in 4 procent van de gevallen trombose op. De stolsels die gevonden werden, waren bovendien heel klein. Zo’n laag percentage is nog nooit gezien. Met de huidige middelen krijg je het met veel moeite naar 15 procent, maar dan zie je het risico op bloedingen meteen omhooggaan.’
Slechts 3 procent van de patiënten op het nieuwe medicijn – voorlopig FXI-ASO gedoopt – kreeg een bloeding, tegen 8 procent in de enoxaparinegroep. ‘Normaal gezien wil een blad als de NEJM niet zulke vroege studieresultaten publiceren: we waren alleen nog maar bezig met het vinden van de juiste dosis. Omdat het een blad is voor artsen, wacht het doorgaans op de grotere patiëntenstudies die je moet uitvoeren voor toelating van een middel op de markt’, legt Büller uit. ‘Maar aangezien het er sterk op lijkt dat we de heilige graal hebben ontdekt én vanwege de technologie waarmee het medicijn gemaakt is, werd ons artikel in recordtijd geaccepteerd.’
Buitenbeentje
De technologie die gebruikt is, heet antisense. Hiermee wordt de aanmaak van factor XI door de lever gestopt. Het is een techniek die bij andere aandoeningen al is uitgeprobeerd en bewezen veilig is. Antisense grijpt in op het proces waarbij een stuk DNA (een gen) wordt vertaald naar een eiwit. Cruciaal daarin is de rol van mRNA (boodschapper-RNA). Door het mRNA te foppen is er geen vertaling naar een eiwit.
Büller: ‘Na vijf weken hadden de patiënten uit de studie nog maar 20 procent van de oorspronkelijke hoeveelheid factor XI in hun lichaam. Je moet dus vrij lang van tevoren beginnen met injecteren voordat je het juiste effect bereikt. Maar FXI-ASO is voor nog veel meer toepassingen geschikt. Als je een chronische aandoening hebt die gepaard gaat met een hoog risico op trombose, heb je maar eens in de zoveel weken een injectie nodig.’
Bijzonder is dat factor XI tot voor kort nooit als een serieus doelwit voor antistollingsmedicijnen werd gezien. Andere stollingsfactoren werden met veel meer interesse bekeken. ‘Nummer elf was altijd een buitenbeentje. Wat zou Onze-Lieve-Heer daar nu mee bedoeld hebben?’
Dit artikel is overgenomen uit AMC Magazine, het magazine van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam.
Lees meer
- Nederlandse Hart Registratie van start
- Radiotherapie bij patiênten met een ICD
- 'Innoveren voor best mogelijke zorg'
- Cryo-ablatie succesvol bij boezemfibrilleren
- 'Hart 3.0 betreft regeneratie van de hartspier'
- 'ICD-controle dichtbij is patiëntvriendelijk'
- Hartspierziekte door eeuwenoud Fries foutje
- Impact van ICD bij maken van mammogram (okt. 2015)
- Specifieke problemen met ICD's bij kinderen
- Nieuwe antistollingsmiddelen
- Betere medicijnen voor antistolling verwacht
- Hartfunctie verbetert: ICD is niet meer nodig (apr
- Pacemakerbehandeling kan effectiever
- Wel of geen defibrillatietest tijdens ICD-implanta
- Medicijngebruik Brugada
- ICD steeds vaker MRI-bestendig (oktober 2014)
- Professor Pedro Brugada (juli 2014)
- Ablatietechniek uit de VS toegepast (april 2014)
- Complicaties bij implantaties (april 2014)
- Wat vinden ICD-dragers van remote monitoring?
- Een draadje in of op het hart. Wat is het verschil
- Verlaging van stralingswaarde tijdens ablaties een
- Stamceltherapie biedt mogelijk voedingsbodem voor
- De cardioloog-elektrofysioloog.
- Nieuwe antistollingsmiddelen. Het voor en tegen
- Cardiale contractiliteit modulatie
- Eerste draadloze pacemakers geïmplanteerd
- Cardiogenetica, een wetenschap in ontwikkeling
- De neurostimulator: een nieuwe behandeling voor pa
- Hart in drie dimensies (januari 2013)
- Atriumfibrilleren (oktober 2012)
- Met pacemaker of ICD in de MRI (oktober 2012)
- ICD’s en het risico op infecties (oktober 2012)
- Specialist in ontregelde ritmes (oktober 2012)
- Richtlijn Radiotherapie bij patiënten met een ICD
- Verschillen tussen vrouwen en mannen met een ICD?
- Uitbreiding indicatie bivent. pacemakers en ICD's
- Vervanging ICD niet altijd vanzelfsprekend. Een voorstel (april 2012)
- Goed nieuws over hart- en vaatziekten. Ontwikkelingen in diagnose en behandeling (april 2012)
- Primaire preventie tegen plotse hartdood met een ICD: heeft de oudere patiënt hier net zoveel voordeel van als de jongere? (januari 2012)
- MRI-scan in veel gevallen veilig voor pacemaker- en ICD-dragers (januari 2012)
- Strenge normen voor ziekenhuis dat ICD-implantaties uitvoert (oktober 2011)
- Hartfalen bij vrouwen (oktober 2011)
- Het steunhart als permanente behandeling van chronisch hartfalen: een nieuw tijdperk is aangebroken ( april 2011)
- Bewaking op afstand kan gemoedsrust bieden aan patiënten met recall-ICD draden (april 2011)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2011)
- Studie concludeert: In Amerika worden veel ICD's onterecht geïmplanteerd (april 2011)
- Bij wie hapert het hart? (januari 2011)
- STIN en telecardiologie - een standpunt-bepaling vanuit het perspectief van de ICD-drager (januari 2011)
- Is primaire preventie door implanteerbare cardioverter defibrillatoren "shockproof" of zinvol? (oktober 2010)
- De toenemende rol van telecardiologie bij de behandeling van hartziekten en de gevolgen daarvan voor behandelaar en patiënt (april 2010)
- Hartritmestoornissen? Trek een defibrillator aan! (januari 2010)
- Maatwerk in het VU medisch centrum. Individueel maatwerk voor patiënten met hartfalen en Cardiale Resynchronisatie Therapie (januari 2010)
- Erfelijkheidsonderzoek naar oorzaak van plotse hartdood (juli 2009)
- Beëindigen van ICD-therapie: een optie? (januari 2009)
- De geheimtaal van het elektrocardiogram (januari 2009)
- De NYHA-classificatie (oktober 2008)
- Kastje voor kinderhart (oktober 2008)
- Orde in de chaos, deel 1: Boezemritmestoornissen (mei 2008)
- Orde in de chaos, deel 2: Kamerritmestoornissen (mei 2008)
- Erfelijkheidsonderzoek en de gevolgen voor ICD-indicaties (oktober 2007)
- Bevolkingsonderzoek naar borstkanker bij ICD-draagsters (oktober 2007)
- Waarom sterven jonge sporters plots aan een hartstilstand? (oktober 2007)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2007)
- Vraagtekens bij de veiligheid van de implanteerbare cardioverter en defibrillator: de recall procedures (januari 2007)
- Hartritmestoornissen bij duursporters (november 2006)
- ICD-draagster en zwangerschap (juli 2006)
- Wij waren ICD-draagster tijdens onze zwangerschap (Redactie juli 2006)
- Stilstaan door hyperactiviteit (januari 2006)
- De implanteerbare cardioverter en defibrillator: van alleen een shock naar volledig therapieplatform: de toekomst (juli 2005)
- De ICD: Levensredder bij uitstek (november 2004)
- Implantatie van de ICD: onder narcose of met plaatselijke verdoving (juli 2003)