Medische verhalen
De ICD: Levensredder bij uitstek (november 2004)
Door Frans Mol en Peter Zaadstra
Dit jaar werden de resultaten bekend van twee grote Amerikaanse onderzoeken, gesponsord door de firma’s Guidant en Medtronic. Opnieuw is aangetoond, dat patiënten met hartfalen door de implantatie van een ICD langer blijven leven; ook de kwaliteit van hun leven neemt duidelijk toe. De resultaten van de behandeling met (biventriculaire) ICD of pacemaker (al dan niet in combinatie met medicijnen liggen hoger dan bij de behandeling met alleen medicijnen.
De COMPANION-studie
De firma Guidant sponsorde de zogenaamde COMPANION-studie (Comparison of Medical Therapy, Pacing and Defibrillation in Heart Failure) die van 2000 tot en met 2003 plaatsvond in 128 centra, verspreid over de Verenigde Staten en die gecoördineerd werd door het Colorado Health Sciences Center van de universiteit van Colorado. Het onderzoek richtte zich op Cardiale Resynchronisatie Therapie (CRT), waarbij een pacemaker of ICD de linker- en rechter hartkamer tegelijk laat samentrekken om het bloed door het lichaam te pompen.
Centraal stond de vraag: Vermindert deze therapie de sterfte en/of het aantal ziekenhuisopnames bij patiënten met matig of ernstig hartfalen? De resultaten waren zeer positief. Een tamelijk grote groep van de deelnemers aan het onderzoek bleek aanzienlijk baat te hebben bij CRT. De patiënten voelden zich niet alleen beter en daardoor actiever; ze bleken langer te leven, terwijl ziekenhuisopnames konden worden voorkomen. Deze studie laat voor het eerst zien, dat CRT voor veel verbeteringen zorgt, die ver boven de resultaten van behandeling met medicatie liggen.
In die zin sluit het resultaat wonderwel aan bij de uitkomsten van eerdere onderzoekingen over de behandeling van levenbedreigende ritmestoornissen met een ICD of met medicijnen. Ook daar won de ICD het met voorsprong.
Aan het onderzoek namen 1520 patiënten deel. Zij waren geselecteerd op matig tot ernstig symptomatisch hartfalen, ziekenhuisopname in de laatste 12 maanden en voorgeschreven optimaal ingestelde medicatie. 20% ontving alleen de optimale medicatie die op dat moment beschikbaar was. 40% ontving optimale medicatie, plus een geïmplanteerde CRT-pacemaker die het hart aan beide zijden elektrische stimulatie geeft om de pompfunctie te stimuleren. De laatste 40% ontving optimale medicatie en een geïmplanteerde CRT-defibrillator, met dezelfde functie als de pacemaker, maar bovendien met de mogelijkheid het hart een shock toe te dienen bij levensbedreigende hartritmestoornissen.
De resultaten van het COMPANION onderzoek laten voor het eerst zien, dat CRT voor duidelijke verbetering zorgt bij de behandeling van hartfalenpatiënten. Deze liggen ver boven de maximale resultaten die bereikt kunnen worden met optimaal ingestelde medicatie (diuretica,bèta-blokkers en ACE-remmers).
De resultaten waren als volgt:
-
Een 40% reductie in sterfte of ziekenhuisopname voor de groep patïenten met de CRT-defibrillator, vergeleken met de groep met alleen medicatie.
-
Een 36% reductie in sterfte door allerlei oorzaken voor de patïenten met een CRT-defibrillator, vergeleken met de groep met alleen medicatie.
-
Een 20% reductie voor gecombineerde sterfte door allerlei oorzaken of ziekenhuisopname voor de patïenten met een CRT-defibrillator, vergeleken met de patïenten met alleen medicatie.
-
Een 19% reductie in gecombineerde sterfte door allerlei oorzaken of ziekenhuisopname voor de patïenten met een CRT-pacemaker, vergeleken met de groep met alleen medicatie.
CRT in Nederland
Op dit moment worden in Nederland per jaar per miljoen inwoners slechts 47 CRT –pacemakers of CRT-defibrillatoren geïmplanteerd . Dat is relatief weinig vergeleken met een getal van 172 per miljoen inwoners in de Verenigde Staten. en toch hebben verschillende gezondheidseconomische onderzoeken aangetoond, dat CRT de overheid geld kan besparen door vermindering van het aantal ziekenhuisopnamen en medicijngebruik. Naar schatting kost de behandeling van hartfalen de Nederlandse overheid jaarlijks 300 miljoen Euro, waarvan 2/3e wordt veroorzaakt door ziekenhuisopnames. Met CRT kan geld worden bespaard o.a. door een vermindering van de ziekenhuisopnameduur van 493 tot 98 dagen en afname van bezoek aan de huisarts met maar liefst 58 procent. Deze mogelijkheid tot bezuinigen zou minister Drs. W.J. Hoogervorst, die naarstig op zoek is naar elke vorm van beperking van de overheidsuitgaven in de gezondheidssector, toch als muziek in de oren moeten klinken.
In 2003 werd slechts 0,15% van het Budget Gezondheidszorg (= € 67 miljoen) uitgegeven aan implantaties van verschillende pacemakers, terwijl er naar schatting in Nederland momenteel 60.000 mensen leven die zouden kunnen profiteren van CRT. Opvoering van het budget is dus alleszins aan te bevelen, zowel in het belang van de betrokkenen, als wel in dat van de schatkist.
De SCD-HeFT studie
In maart van dit jaar verschenen de resultaten van een onderzoek van het Amerikaans Nationaal Gezondheidsinstituut (NIH), dat gesponsord werd door de firma Medtronic en dat gepubliceerd is onder de naam: Sudden Cardiac Death in Hearth Failure Trial. Ook dit onderzoek toont onomstotelijk aan, dat mensen, die lijden aan hartfalen, langer leven dankzij de implantatie van een inwendige defibrillator, dit in tegenstelling tot alleen preventieve behandeling met medicijnen.
Het onderzoek strekte zich in de periode 1997 – 2001 uit over 2521 patiënten met een matige vorm van hartfalen. Bij één derde van de patiënten werd een ICD van het merk Medtronic geïmplanteerd. Eén derde kreeg amiodarone, een medicijn, dat wordt gebruikt ter voorkoming van snelle hartritmes en de resterende groep kreeg een placebo. Alle deelnemers gebruikten tijdens de duur van de studie optimale conventionele hartfalenmedicatie.Nadat de studie was afgerond, bleek, dat bij patiënten, bij wie een defibrillator was geïmplanteerd, het overlijdenspercentage daalde met maar liefst 23 procent, terwijl het gebruik van het medicijn amiodarone de overlevingskansen niet vergrootte. Zelfs patiënten met een ejectiefractie van 35% of minder (ejectiefractie is het deel van het volume van de linkerkamer, dat per hartslag wordt uitgepompt, normaal is dit 65%), bleken nog baat te hebben bij de implantatie van een defibrillator.
Conclusie
Uw ICD is levensredder bij uitstek. Dat geldt niet alleen voor de “gewone” ICD, maar zeker ook voor de ICD die is uitgerust met CRT. Door deze therapie, in combinatie met optimaal ingestelde medicijnen, verbetert de kwaliteit van leven en nemen de kansen van overleven toe.
Lees meer
- Nederlandse Hart Registratie van start
- Radiotherapie bij patiênten met een ICD
- 'Innoveren voor best mogelijke zorg'
- Cryo-ablatie succesvol bij boezemfibrilleren
- 'Hart 3.0 betreft regeneratie van de hartspier'
- 'ICD-controle dichtbij is patiëntvriendelijk'
- Hartspierziekte door eeuwenoud Fries foutje
- Impact van ICD bij maken van mammogram (okt. 2015)
- Specifieke problemen met ICD's bij kinderen
- Nieuwe antistollingsmiddelen
- Betere medicijnen voor antistolling verwacht
- Hartfunctie verbetert: ICD is niet meer nodig (apr
- Pacemakerbehandeling kan effectiever
- Wel of geen defibrillatietest tijdens ICD-implanta
- Medicijngebruik Brugada
- ICD steeds vaker MRI-bestendig (oktober 2014)
- Professor Pedro Brugada (juli 2014)
- Ablatietechniek uit de VS toegepast (april 2014)
- Complicaties bij implantaties (april 2014)
- Wat vinden ICD-dragers van remote monitoring?
- Een draadje in of op het hart. Wat is het verschil
- Verlaging van stralingswaarde tijdens ablaties een
- Stamceltherapie biedt mogelijk voedingsbodem voor
- De cardioloog-elektrofysioloog.
- Nieuwe antistollingsmiddelen. Het voor en tegen
- Cardiale contractiliteit modulatie
- Eerste draadloze pacemakers geïmplanteerd
- Cardiogenetica, een wetenschap in ontwikkeling
- De neurostimulator: een nieuwe behandeling voor pa
- Hart in drie dimensies (januari 2013)
- Atriumfibrilleren (oktober 2012)
- Met pacemaker of ICD in de MRI (oktober 2012)
- ICD’s en het risico op infecties (oktober 2012)
- Specialist in ontregelde ritmes (oktober 2012)
- Richtlijn Radiotherapie bij patiënten met een ICD
- Verschillen tussen vrouwen en mannen met een ICD?
- Uitbreiding indicatie bivent. pacemakers en ICD's
- Vervanging ICD niet altijd vanzelfsprekend. Een voorstel (april 2012)
- Goed nieuws over hart- en vaatziekten. Ontwikkelingen in diagnose en behandeling (april 2012)
- Primaire preventie tegen plotse hartdood met een ICD: heeft de oudere patiënt hier net zoveel voordeel van als de jongere? (januari 2012)
- MRI-scan in veel gevallen veilig voor pacemaker- en ICD-dragers (januari 2012)
- Strenge normen voor ziekenhuis dat ICD-implantaties uitvoert (oktober 2011)
- Hartfalen bij vrouwen (oktober 2011)
- Het steunhart als permanente behandeling van chronisch hartfalen: een nieuw tijdperk is aangebroken ( april 2011)
- Bewaking op afstand kan gemoedsrust bieden aan patiënten met recall-ICD draden (april 2011)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2011)
- Studie concludeert: In Amerika worden veel ICD's onterecht geïmplanteerd (april 2011)
- Bij wie hapert het hart? (januari 2011)
- STIN en telecardiologie - een standpunt-bepaling vanuit het perspectief van de ICD-drager (januari 2011)
- Is primaire preventie door implanteerbare cardioverter defibrillatoren "shockproof" of zinvol? (oktober 2010)
- De toenemende rol van telecardiologie bij de behandeling van hartziekten en de gevolgen daarvan voor behandelaar en patiënt (april 2010)
- Hartritmestoornissen? Trek een defibrillator aan! (januari 2010)
- Maatwerk in het VU medisch centrum. Individueel maatwerk voor patiënten met hartfalen en Cardiale Resynchronisatie Therapie (januari 2010)
- Erfelijkheidsonderzoek naar oorzaak van plotse hartdood (juli 2009)
- Beëindigen van ICD-therapie: een optie? (januari 2009)
- De geheimtaal van het elektrocardiogram (januari 2009)
- De NYHA-classificatie (oktober 2008)
- Kastje voor kinderhart (oktober 2008)
- Orde in de chaos, deel 1: Boezemritmestoornissen (mei 2008)
- Orde in de chaos, deel 2: Kamerritmestoornissen (mei 2008)
- Erfelijkheidsonderzoek en de gevolgen voor ICD-indicaties (oktober 2007)
- Bevolkingsonderzoek naar borstkanker bij ICD-draagsters (oktober 2007)
- Waarom sterven jonge sporters plots aan een hartstilstand? (oktober 2007)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2007)
- Vraagtekens bij de veiligheid van de implanteerbare cardioverter en defibrillator: de recall procedures (januari 2007)
- Hartritmestoornissen bij duursporters (november 2006)
- ICD-draagster en zwangerschap (juli 2006)
- Wij waren ICD-draagster tijdens onze zwangerschap (Redactie juli 2006)
- Stilstaan door hyperactiviteit (januari 2006)
- De implanteerbare cardioverter en defibrillator: van alleen een shock naar volledig therapieplatform: de toekomst (juli 2005)
- De ICD: Levensredder bij uitstek (november 2004)
- Implantatie van de ICD: onder narcose of met plaatselijke verdoving (juli 2003)