Medische verhalen
Impact van ICD bij maken van mammogram (oktober 2015)

Auteur: Cary van Landsveld-Verhoeven, Referent Radiographer, LRCB
Recent is een studie uitgevoerd naar de impact van medische hulpmiddelen zoals ICD en pacemaker op het maken van een mammogram bij borstkankerscreening. Hier in het kort de belangrijkste resultaten.
Een van de vereisten voor een succesvol bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een optimale kwaliteit van het mammogram (een afbeelding van de borstklier door middel van röntgenstraling). Dit geldt ook voor vrouwen met een medical device (medisch hulpmiddel) zoals een ICD, pacemaker, hartritmemonitor of Port-A-Cath (implanteerbare katheter voor mensen die vaak een infuus nodig hebben).
Er bestaan nog veel onduidelijkheden over de invloed van dergelijke hulpmiddelen op het maken van een mammogram. Ook in de wetenschappelijke literatuur is hier weinig over terug te vinden. Het Nederlandse bevolkingsonderzoek borstkanker kent nog geen richtlijn voor het screenen van vrouwen met een medical device. Dit is de reden dat het Landelijk Referentiecentrum voor Bevolkingsonderzoek (LRCB) in samenwerking met de afdelingen Cardiologie van het Radboudumc in Nijmegen en van het Isala Ziekenhuis in Zwolle een onderzoek heeft uitgevoerd bij een aantal screeningsorganisaties. Hierbij zijn gegevens verzameld over de beeldkwaliteit van de mammogrammen en over de pijn- en angstervaringen bij deze groep vrouwen. Ook de ervaringen van medisch beeldvormings- en bestralingsdeskundigen (MBB’ers, oftewel laboranten) bij het bevolkingsonderzoek borstkanker bij vrouwen met een medical device zijn meegenomen in dit onderzoek.
Belangrijkste resultaten
Het onderzoek heeft diverse resultaten opgeleverd, waarvan we hier de belangrijkste noemen.
• Vrouwen met een medical device kunnen meedoen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Dit geldt echter niet voor vrouwen met een subcutane ICD (de S-ICD). Door de plaats van de elektrode bij de S-ICD kan deze beschadigen bij het maken van een mammogram. Het is daarom wenselijk dat de S-ICD na de mammografie, indien nodig, direct gecontroleerd kan worden. Dit is alleen mogelijk in een ziekenhuis. Vrouwen met een S-ICD wordt daarom gevraagd zich bij de screeningsorganisatie af te melden voor het bevolkingsonderzoek.
• Vrouwen met een medical device kunnen dit melden aan de laborant, zodat hij/zij hiermee rekening kan houden bij het maken van een mammogram.
• Het is belangrijk dat de laborant de vrouw voor en na het borstonderzoek geruststelt en goede uitleg geeft over de procedure.
• Uniformiteit en reproduceerbaarheid van de insteltechniek zijn essentieel. Daarom wordt gewerkt volgens de standaard insteltechniek door de borst minimaal ‘klemvast’ samen te drukken, in verband met de beeldkwaliteit. Daarbij is het belangrijk om zo veel mogelijk borstweefsel en voldoende brede spier af te beelden. Het device kan daardoor ook (gedeeltelijk) meegenomen worden tijdens het samendrukken van de borst.
• Indien het medical device (gedeeltelijk) wordt afgebeeld, kan het noodzakelijk zijn een extra opname te maken van het onderste gedeelte van de borst.
• Om de kans op bewegingsonscherpte zo klein mogelijk te houden kan gevraagd worden om de adem in te houden tijdens de opname.
• Nadat een vrouw een implantaat heeft gekregen, kan zij het beste een halfjaar wachten met het laten maken van een mammogram, zodat de borst na de operatie voldoende is hersteld.
• Het is aan te bevelen de voorlichting over mammografie aan vrouwen met een medical device deel te laten uitmaken van het informatiegesprek voor plaatsing van een device.
De adviezen zijn binnenkort te lezen op de websites van het RIVM en het LRCB: www.rivm.nl en www.lrcb.nl.
Lees meer
- Nederlandse Hart Registratie van start
- Radiotherapie bij patiênten met een ICD
- 'Innoveren voor best mogelijke zorg'
- Cryo-ablatie succesvol bij boezemfibrilleren
- 'Hart 3.0 betreft regeneratie van de hartspier'
- 'ICD-controle dichtbij is patiëntvriendelijk'
- Hartspierziekte door eeuwenoud Fries foutje
- Impact van ICD bij maken van mammogram (okt. 2015)
- Specifieke problemen met ICD's bij kinderen
- Nieuwe antistollingsmiddelen
- Betere medicijnen voor antistolling verwacht
- Hartfunctie verbetert: ICD is niet meer nodig (apr
- Pacemakerbehandeling kan effectiever
- Wel of geen defibrillatietest tijdens ICD-implanta
- Medicijngebruik Brugada
- ICD steeds vaker MRI-bestendig (oktober 2014)
- Professor Pedro Brugada (juli 2014)
- Ablatietechniek uit de VS toegepast (april 2014)
- Complicaties bij implantaties (april 2014)
- Wat vinden ICD-dragers van remote monitoring?
- Een draadje in of op het hart. Wat is het verschil
- Verlaging van stralingswaarde tijdens ablaties een
- Stamceltherapie biedt mogelijk voedingsbodem voor
- De cardioloog-elektrofysioloog.
- Nieuwe antistollingsmiddelen. Het voor en tegen
- Cardiale contractiliteit modulatie
- Eerste draadloze pacemakers geïmplanteerd
- Cardiogenetica, een wetenschap in ontwikkeling
- De neurostimulator: een nieuwe behandeling voor pa
- Hart in drie dimensies (januari 2013)
- Atriumfibrilleren (oktober 2012)
- Met pacemaker of ICD in de MRI (oktober 2012)
- ICD’s en het risico op infecties (oktober 2012)
- Specialist in ontregelde ritmes (oktober 2012)
- Richtlijn Radiotherapie bij patiënten met een ICD
- Verschillen tussen vrouwen en mannen met een ICD?
- Uitbreiding indicatie bivent. pacemakers en ICD's
- Vervanging ICD niet altijd vanzelfsprekend. Een voorstel (april 2012)
- Goed nieuws over hart- en vaatziekten. Ontwikkelingen in diagnose en behandeling (april 2012)
- Primaire preventie tegen plotse hartdood met een ICD: heeft de oudere patiënt hier net zoveel voordeel van als de jongere? (januari 2012)
- MRI-scan in veel gevallen veilig voor pacemaker- en ICD-dragers (januari 2012)
- Strenge normen voor ziekenhuis dat ICD-implantaties uitvoert (oktober 2011)
- Hartfalen bij vrouwen (oktober 2011)
- Het steunhart als permanente behandeling van chronisch hartfalen: een nieuw tijdperk is aangebroken ( april 2011)
- Bewaking op afstand kan gemoedsrust bieden aan patiënten met recall-ICD draden (april 2011)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2011)
- Studie concludeert: In Amerika worden veel ICD's onterecht geïmplanteerd (april 2011)
- Bij wie hapert het hart? (januari 2011)
- STIN en telecardiologie - een standpunt-bepaling vanuit het perspectief van de ICD-drager (januari 2011)
- Is primaire preventie door implanteerbare cardioverter defibrillatoren "shockproof" of zinvol? (oktober 2010)
- De toenemende rol van telecardiologie bij de behandeling van hartziekten en de gevolgen daarvan voor behandelaar en patiënt (april 2010)
- Hartritmestoornissen? Trek een defibrillator aan! (januari 2010)
- Maatwerk in het VU medisch centrum. Individueel maatwerk voor patiënten met hartfalen en Cardiale Resynchronisatie Therapie (januari 2010)
- Erfelijkheidsonderzoek naar oorzaak van plotse hartdood (juli 2009)
- Beëindigen van ICD-therapie: een optie? (januari 2009)
- De geheimtaal van het elektrocardiogram (januari 2009)
- De NYHA-classificatie (oktober 2008)
- Kastje voor kinderhart (oktober 2008)
- Orde in de chaos, deel 1: Boezemritmestoornissen (mei 2008)
- Orde in de chaos, deel 2: Kamerritmestoornissen (mei 2008)
- Erfelijkheidsonderzoek en de gevolgen voor ICD-indicaties (oktober 2007)
- Bevolkingsonderzoek naar borstkanker bij ICD-draagsters (oktober 2007)
- Waarom sterven jonge sporters plots aan een hartstilstand? (oktober 2007)
- ICD-implantaties bij kinderen (april 2007)
- Vraagtekens bij de veiligheid van de implanteerbare cardioverter en defibrillator: de recall procedures (januari 2007)
- Hartritmestoornissen bij duursporters (november 2006)
- ICD-draagster en zwangerschap (juli 2006)
- Wij waren ICD-draagster tijdens onze zwangerschap (Redactie juli 2006)
- Stilstaan door hyperactiviteit (januari 2006)
- De implanteerbare cardioverter en defibrillator: van alleen een shock naar volledig therapieplatform: de toekomst (juli 2005)
- De ICD: Levensredder bij uitstek (november 2004)
- Implantatie van de ICD: onder narcose of met plaatselijke verdoving (juli 2003)