Dragers (jongeren en kinderen)

Rodney van Gelderen 3 (april 2009)

Laura Viergever. Toelichting over EMDR: Arie Susan

 

Als u het ICD-Journaal al geruime tijd leest, herinnert u zich misschien nog dat wij in januari 2007 het verhaal publiceerden van de toen 11-jarige Rodney van Gelderen met als veelbelovende titel: "Voor Rodney breekt de zon weer door" maar ook dat wij deze uitspraak al in oktober van dat jaar moesten herroepen omdat het met Rodney opeens veel minder goed ging en hij ten gevolge daarvan - het krijgen van shocks onder schooltijd - zelfs van de reguliere basisschool was gestuurd waarop hij tot dan toe gezeten had. Inmiddels zijn we twee jaar verder en daarom hebben we aan zijn moeder gevraagd om ons "bij te praten".

 

Na het drama van de verwijdering van de basisschool, waar Rodney volledig was ingeburgerd, kwam hij terecht op de "Buitenschool" in Dordrecht, een school voor langdurig zieken. Op deze school is de gehele dag een verpleegkundige aanwezig. Dat was voor Rodney, die in die periode herhaaldelijk een shock kreeg en daardoor zeer angstig was, een geruststellende gedachte én zeker voor mij, zijn moeder. Op deze school heeft Rodney het laatste gedeelte van het programma van groep 7 gevolgd en het volledige van groep 8.

 

Maar ook op deze school slaagde men er niet in Rodneys angst voor het krijgen van een shock te verminderen met het nare gevolg dat hij er juist daardoor alleen maar meer kreeg. Op verzoek van zijn cardioloog werd Rodney daarom doorverwezen naar een klinisch psycholoog in het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht. Maar de diverse gesprekken hielpen niet of nauwelijks. Zijn angst werd alleen maar groter. Het leek wel of er niemand was die hem kon helpen. 

 

Als moeder voel je je dan zo machteloos, je weet niet meer wat je moet doen. Je wilt hem zo graag helpen, maar dat lukt je niet. ‘Rodney moet zelf leren omgaan met zijn angsten. Hij moet ze zelf een plekje geven want de ICD redt ten slotte zijn leven' aldus luidde het devies van de ‘deskundige'. Maar dat is makkelijk gezegd als je geen ICD-drager bent en niet voelt hoe het is als er een shock aankomt en hoe pijnlijk als je er één krijgt.

 

De realiteit was dat Rodney na elke shock dieper in de put raakte én het hele gezin met hem. Als moeder ervaar je keihard dat veel mensen niet goed kunnen omgaan met kinderen met extreme angstproblemen die een medische oorzaak hebben. Ze weten niet wat een ICD is en wat de vervelende consequenties ervan kunnen zijn en wat voor een grote impact dat kan hebben op het leven van, in dit geval, een kind van 13 jaar.

 

Uiteindelijk stelde de klinisch psycholoog voor om Rodney van de ‘buitenschool' over te plaatsen naar een instelling die gespecialiseerd is in angsttherapie namelijk Het Startblok, eveneens in Dordrecht. Rodney is daar van januari tot en met juli 2008 in angsttherapie gegaan. Dat betekende dat in de ochtenduren het gewone lesprogramma werd afgewerkt en 's middags angsttherapie gegeven werd door een psychiater en een coach. Het programma bestond onder andere hieruit dat Rodney opdrachten kreeg die hij zelfstandig moest proberen uit te voeren. Daarvoor moest hij samen met zijn coach een 'ontspanplan' maken dat hij elke keer dat hij in paniek raakte, moest gebruiken.

 

Deze behandeling is zeker niet voor niets geweest hoewel ook deze ‘deskundigen' weinig ervaring hadden met dit soort specifieke angstklachten. De therapie heeft Rodney wel weerbaarder en zelfverzekerder gemaakt en hem geleerd hoe hij beter met zijn angsten kan omgaan Toch heeft hij er nog steeds last van. Zijn angst voor een shock is nog altijd zo groot dat hij zelfstandig nog niets durft te ondernemen. Hij is vooral erg bang om alleen te zijn en alleen dingen te doen, omdat er dan niemand in de buurt is, als hij eventueel een shock krijgt. Hij vertrouwt alleen zijn ouders en doet dus alleen iets (winkelen, sporten, op visite gaan, naar buiten gaan etc.) in hun gezelschap. Gelukkig is Rodney nu (april 2009) al bijna een jaar shockvrij en dat is erg bevorderlijk voor zijn zelfvertrouwen.

 

Hij sport onder begeleiding van een fysiotherapeut 1x per week op een "medische" sportschool. Hij doet dit om zijn angst te overwinnen en om zijn conditie op te bouwen. Hij doet krachttraining, fietsen, roeien, crosstraining en lopende band.

 

Na de zomervakantie 2008 is Rodney gestart op de Reconvalescentenschool in Rotterdam. Dit is een middelbare school voor langdurig zieken. De klassen zijn erg klein. In de klas van Rodney zitten maar 7 (zieke) kinderen. Rodney heeft het hier nu ontzettend naar zijn zin, hoewel het natuurlijk in het begin wel wennen was aan weer een nieuwe school.

 

Daarnaast is Rodney onder behandeling van een orthopedagoge. Zij heeft veel ervaring met kinderen met 'extreme' angstklachten en zij gaat proberen om de klachten van Rodney te verminderen en hem meer zelfstandig (alleen) te laten functioneren. Zij geeft hem onder andere opdrachten om alleen dingen te ondernemen. Ook is zij inmiddels gestart met een EMDR-behandeling (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). De methode komt hierop neer dat de sensitiviteit of de mate waarin de patiënt gespannen en prikkelbaar is, wordt verminderd. De cliënt wordt in gedachten langs zijn klachten geleid en geholpen om bij de herbeleving te ontspannen en de irrationele gedachten worden vervangen door rationele. Hierdoor wordt de ervaring minder angstig en belastend en kan ook vermijdingsgedrag worden aangepakt. EMDR wordt o.a. toegepast bij patiënten die klachten hebben die samen hangen met een traumatische ervaring. Binnen de Vereniging EMDR Nederland bestaat een speciale onderafdeling voor de behandeling van kinderen. Wetenschappers denken dat herinneringen aan deze ingrijpende gebeurtenissen (in geval van Rodney: shocks, ICD) niet goed zijn opgeslagen in het geheugen. Als de herinneringen beter zijn opgeslagen, zullen ook de klachten verminderen of verdwijnen.

 

Het goede van EMDR is dat het meestal snel werkt. De hersenen verwerken traumatische ervaringen anders dan gewone. Bij ervaringen waarbij intense angst een rol speelt, kondigt het lichaam een alarmtoestand af. De beelden, gedachten, geluiden en gevoelens worden daardoor opgeslagen in ruwe (onverwerkte) vorm.

 

Prikkels die aan de ingrijpende gebeurtenis doen denken, kunnen deze 'ruwe herinnering' telkens weer activeren. Het kind voelt steeds opnieuw dezelfde emoties als toen en raakt keer op keer van slag. EMDR helpt om het informatieverwerkingsproces af te ronden, zodat traumatische herinneringen gewone herinneringen kunnen worden.

 

De therapeut laat Rodney over die bewuste gebeurtenis (shock) vertellen en daarna stilstaan bij het beeld dat hij nu nog het akeligst vindt. Terwijl hij zich concentreert op dit beeld en wat hij er nu bij denkt en voelt, wordt er nog iets anders van hem gevraagd. Hij moet bijvoorbeeld met zijn handen trommelen op de handen van de therapeut. Tegelijkertijd vraagt de therapeut regelmatig aan hem: Wat merk je? of Wat komt er in je op? Dat kunnen beelden, gedachten of emoties zijn. Hij zal het beeld van die bewuste gebeurtenissen steeds beter kunnen verdragen. De behandeling gaat door totdat Rodney niet meer van slag raakt wanneer hij aan het gebeurde denkt.

 

Rodney heeft nu twee behandelingen gehad en hij is er positief over. Hij kan aan sommige gebeurtenissen (shocks) al terugdenken, zonder dat hij in paniek raakt. Dat wil niet zeggen dat het bij een volgende shock niet weer zal gebeuren.

 

Wij, als gezin, proberen om Rodney te stimuleren om zelfstandig (alleen) dingen te doen. Maar het is en blijft heel moeilijk om hem te 'dwingen' als je de angst in zijn ogen ziet. Je bent als ouder heel erg betrokken bij je kind. Een behandelaar kan makkelijk praten, zolang het zijn/haar eigen kind niet is.

Niet alleen de ICD maar ook de zeer aanwezige angst van Rodney waarmee we dagelijks geconfronteerd worden heeft een grote impact op ons gezin. Voor mij als moeder komt daar nog bovenop dat ik Rodney elke dag moet halen en brengen (100 km op en neer) want vanwege zijn angst durft Rodney (nog) geen gebruik te maken van het taxivervoer. Maar dat heb ik er graag voor over omdat Rodney er echt zijn draai heeft gevonden en hij momenteel goed in zijn vel zit.

 

Als het goed is blijft Rodney 4 jaar lang op deze school en dan zien we wel weer verder.

We spreken af: wordt vervolgd.

info AT l-viergever.speedlinq DOT nl

 

EMDR

EMDR of Eye Movement Desensitization and Reprocessing is een methode voor de behandeling van mensen met ernstige problemen na een schokkende gebeurtenis. De naam heeft betrekking op het minder gevoelig maken voor spanningen veroorzaakt door een gebeurtenis door middel van oogbewegingen en het opnieuw structureren van de gedachten over de bewuste gebeurtenis. EMDR werd eind jaren tachtig geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro als een veelbelovende, kortdurende behandeling voor psychotrauma's. Waarom en hoe het precies werkt is nooit helemaal verklaard, maar uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het een zeer effectieve methode is voor de behandeling van slachtoffers van schokkende gebeurtenissen. Hierbij wordt niet alleen gedacht aan overvallen en ernstige ongevallen, maar ook aan plotselinge, ernstige ziektes die we als ICD-dragers allemaal wel kennen.

 

EMDR is gebaseerd op wat er gebeurt tijdens de zogenaamde remslaap. Daarbij worden veel zaken uit de tijd dat we wakker zijn verwerkt door ze een plaatsje te geven. Dit wordt de remslaap genoemd. Dit proces gaat gepaard met snelle oogbewegingen. Vandaar de naam REM: Rapid Eye Movement wat wijst op de snelle oogbewegingen tijdens dit deel van de slaap.

 

Bij de EMDR-procedure wordt de cliënt gevraagd, zich een zeer negatief geladen herinnering voor de geest te halen, terwijl hij of zij tegelijkertijd wordt afgeleid. Meestal zal dat gebeuren door de hand van de therapeut, die deze op circa 30 cm voor de ogen van de cliënt heen en weer beweegt. Het gaat steeds om series van circa 25 oogbewegingen, ook wel "sets" genoemd. Dit brengt een stroom van gedachten en beelden opgang, maar vaak ook gevoelens en lichamelijke sensaties. De cliënt wordt gevraagd zich hierop te concentreren waarna een nieuwe set volgt. Dit wordt vervolgd tot er geen nieuwe beelden meer komen.

 

Voorafgaande aan deze procedure wordt niet alleen nauwkeurig onderzocht welke emoties er spelen en hoe sterk ze zijn, maar ook welke gedachten gekoppeld zijn aan de angstige situatie. Hierdoor wil men bereiken/kan er naar toe gewerkt worden om de oorspronkelijke gedachten aan de schokkende gebeurtenis, bv. : "Ik ga dood" te vervangen door "Nu ben ik weer veilig". Dit herstelt de rust (desensitization) en plaatst de gebeurtenis in een nieuw en realistischer kader (reprocessing).

 

Mijn uitleg hier is erg beperkt. Het geven van een EMDR-behandeling is specialistisch werk en behelst heel wat meer dan iemand wat snelle oogbewegingen laten maken. Mensen die hierover meer zouden willen weten, kunnen mij mailen.

Arie Susan (susan@stin.nl)

Lees meer

Open archief (4 artikelen)