Medische verhalen

Drs. R. Derksen, cardioloog-elektrofysioloog, ziekenhuis Rijnstate Arnhem (Alysisgroep)

Elke ICD-drager komt het tegen op zijn geschiktheidverklaring voor het aanvragen van een rijbewijs: de NYHA-classificatie. Drs. Derksen legt uit welke criteria een cardioloog gebruikt om een patiënt op grond van deze classificatie die wereldwijd wordt gebruikt, in te delen in een bepaalde categorie.

Menig patiënt met een hartziekte zal te maken krijgen met het feit dat de cardioloog probeert in te schatten hoe ernstig of juist weinig ernstig het met hem gesteld is. Deze inschatting kan de mate van hartfalen (min of meer slechte pompfunctie) of van angina pectoris (klachten over pijn op de borst) betreffen. Deze inschatting zal direct de keuze van behandeling bepalen en met name ook de urgentie daarvan want hoe ernstiger de situatie is, des te slechter de prognose, zeker wanneer er niets aan gedaan wordt.

Wanneer beoordelingen als ernstig, vrij ernstig, nogal ernstig worden gebruikt, is het maar de vraag of iedereen met deze woorden hetzelfde bedoelt. Daarom zijn er verschillende methoden bedacht om de ernst van de situatie in te delen in een bepaalde categorie of classificatie. Een van deze classificaties is de NYHA-classificatie. NYHA is de afkorting van New York Heart Association, een cardiologische vereniging uit New York, die in 1928 voor het eerst dergelijke classificatie maakte.

Inmiddels heeft deze indeling verschillende aanpassingen ondergaan. Momenteel kent de NYHA-classificatie 4 groepen die met een Romeins cijfer worden aangegeven: Klasse I, II, III of IV. Hoe hoger de klasse waarin een patiënt wordt ingedeeld, hoe ernstiger zijn hartkwaal.

Voor elke klasse is beschreven welke klachten een patiënt moet hebben om daarin te worden ingedeeld. Hierdoor is voor iedereen duidelijk wat er bedoeld wordt wanneer iemand in een bepaalde groep wordt geplaatst.

De beoordelingscriteria zien er als volgt uit:

Klasse I - Geen symptomen of beperking bij normale lichamelijke inspanning. Dus geen vermoeidheid, kortademigheid of pijn op de borst bij inspanning.

Klasse II - Milde symptomen en enige beperking bij normale lichamelijke inspanning. Geringe kortademigheid, vermoeidheid of pijn op de borst bij inspanning.

Klasse III - Belangrijke beperking in de dagelijkse activiteit door symptomen die zich al voordoen bij beperkte inspanning, zoals vermoeidheid en kortademigheid bij lopen van 20-100 meter. Alleen rust geeft comfort en in rust geen klachten.

Klasse IV - Ernstige beperking in activiteit door symptomen die al in rust ontstaan. Bij zeer geringe inspanning nemen de klachten in ernst toe.

Een voorbeeld: een patiënt die in rust zeer kortademig is en zich nauwelijks zelf in bed kan wassen in verband met de kortademigheid heeft dus volgens de NYHA-classificatie hartfalen klasse IV. Zo wordt een en ander ook genoteerd in het medisch dossier.

Bij ICD-dragers wordt de NYHA-classificatie onder meer gebruikt om in te schatten of het toegestaan is om een motorvoertuig te besturen. Op het aanvraagformulier voor het rijbewijs vult de cardioloog de NYHA-classificatie in want volgens de wet mogen patiënten vanaf klasse III hartfalen namelijk geen motorvoertuig meer besturen.

Menige cardioloog heeft moeite met deze wet en je ziet dan ook regelmatig dat bij patiënten met klasse III hartfalen na de implantatie van een biventriculaire ICD die ertoe leidt dat de ernst van het hartfalen afneemt van klasse III naar Klasse II, dit laatste wordt ingevuld. De patiënt mag dan weer wel autorijden. Soms komt de cardioloog hierdoor in een dilemma. Enerzijds moet hij de juiste diagnose invullen maar anderzijds weet hij ook dat door het invullen van klasse III of hoger de patiënt gedoemd is de auto te laten staan.

Hopelijk verschaft dit artikel enige duidelijkheid over de codering zoals die bij de NYHA-classificatie wordt toegepast en de directe gevolgen die dat heeft.